وبلاگ اخبار روز
» نحوه محاسبه و انواع مرخصی در قانون کار
بدون تردید، مرخصی، یکی از حقوق و مزایای کارمندان و کارگران محسوب می شود که در انواع مختلفی در قانون مشخص و تعیین شده است. بر این اساس، حقی که برای کارمند و کارگر در قانون کار پیش بینی شده در معنا و مفهوم مرخصی تعبیر می گردد. از سوی دیگر، نحوه محاسبه مرخصی، یکی از مسائلی بوده که همواره مورد توجه کارگران و کارمندان بخش های خصوصی و دولتی می باشد. در این زمینه باید خاطر نشان نمود که در قانون کار انواع مختلف مرخصی نظیر مرخصی بدون حقوق، مرخصی حج، مرخصی زایمان و شیردهی، مرخصی بین تعطیلی، مرخصی ازدواج و فوت، مرخصی ساعتی، مرخصی استعلاجی و مرخصی استحقاقی پیش بینی شده است. در ادامه به بررسی و توضیح این موارد می پردازیم.
مرخصی بدون حقوق
مطابق با قانون کار، حداکثر مدت زمان مرخصی بدون حقوق 2 سال می باشد. در طول این نوع از مرخصی قرارداد کار به حالت تعلیق درآمده و پس از پایان یافتن مرخصی، کارگر به کار سابقش بر می گردد. لازم به ذکر است که شرط استفاده از مرخصی بدون حقوق اعمال موافقت کارفرما می باشد. به عبارت دیگر، این نوع مرخصی با موافقت کارفرما موجودیت پیدا می کند.
مطابق با قانون مدیریت خدمات کشوری، کارمندان شاغل در دستگاه های اجرایی، با موافقت دستگاه ذی ربط و در مدت خدمت خود، خواهند توانست از مرخصی بدون حقوق حداکثر به مدت سه سال بهره مند گردند. چنانچه استفاده از مرخصی برای ادامه تحصیلات عالیه تخصصی و در رابطه با شغل کارمندان باشد، مدت مرخصی تا دو سال افزایش پیدا می کند.
مرخصی حج
به طور کلی، هر شخص میتواند در طول مدت کار خود برای یک مرتبه جهت انجام و ادای فرائض حج واجب تمتع، از یک ماه مرخصی برخوردار شود. همچنین در صورتی که شخص 30 روز مرخصی ذخیره داشته باشد، از این مرخصی میتواند تحت عنوان مرخصی استحقاقی و اگر مرخصی به او تعلق نگرفته باشد، میتواند از مرخصی بدون حقوق استفاده به عمل آورد.
مرخصی زایمان
بر اساس قانون در ابتدا مرخصی زایمان زنان شاغل برای مدت 6 ماه پیش بینی شده بود. در سال 92 و پس از تصویب قانون جمعیت خانواده، مدت زمان این نوع مرخصی از 6 ماه به 9 ماه افزایش یافت. همچنین، مطابق با قانون کار، مرخصی زایمان زنان شاغل، در سوابق کاری آنها محسوب می گردد.
مرخصی بین تعطیلی
از دیگر مرخصی های پیش بینی شده در قانون، مرخصی بین تعطیلی است. به عنوان نمونه ممکن است پس از روز جمعه، روزهای یکشنبه و دوشنبه با مناسب های مهم و تعطیلی رسمی مصادف شود. در این حالت روز شنبه در ردیف مرخصی استحقاقی فرد تلقی گشته و از مدت این نوع مرخصی کسر می گردد. در اصطلاح به این حالت مرخصی بین تعطیلی اطلاق می شود.
مرخصی ازدواج و فوت
مرخصی ازدواج و فوت در صورت فوت پدر، مادر، فرزندان، همسر و ازدواج دائم، به مدت 3 روز به فرد تعلق پیدا می کند. این نوع مرخصی همراه با مزد بوده و ارتباطی با مرخصی استحقاقی سالانه نداشته و به صورت کاملا جداگانه و مجزا محاسبه می شود. زمان برخورداری از این نوع مرخصی همزمان با ازدواج دائم یا فوت موارد عنوان شده بوده و در زمان های دیگر قابلیت استفاده نخواهد داشت.
مرخصی ساعتی
به طور کلی، مرخصی ساعتی جزئی از مرخصی استحقاقی محسوب شده که از میزان مرخصی استحقاقی کسر می گردد. لازم به ذکر است که مدت این نوع مرخصی در شرکت ها، مؤسسات و کارگاه های مختلف متفاوت می باشد. بر این اساس، در برخی شرکت ها مدت مرخصی ساعتی در حدود دو ساعت بوده در حالی که در برخی مؤسسات دیگر ممکن است مدت این نوع مرخصی 5 الی 6 ساعت در روز باشد. ناگفته نماند که رسیدن جمع مرخصی های ساعتی به 8 ساعت، برابر با یک روز مرخصی تلقی می گردد.
مرخصی استعلاجی
مرخصی استعلاجی برای زمان بیماری کارگران و کارمندان پیش بینی شده است. به منظور پرداخت دستمزد و قرار گرفتن در سوابق کاری و بازنشستگی کارگران، این نوع مرخصی باید به تایید کمیسیون پزشکی سازمان تامین اجتماعی یا پزشک معتمد برسد. حداکثر مدت در نظر گرفته شده برای مرخصی استعلاجی 4 ماه بوده که متناسب با نوع بیماری و تایید شورای عالی پزشکی و پزشک میتواند به یک سال نیز افزایش پیدا کند. چنانچه بیماری کارگر صعب العلاج تشخیص داده شود، نسبت به بازنشسته کردن کارگر اقدام می کنند.
مرخصی استحقاقی
مدت زمان مرخصی سالانه یا استحقاقی، 26 روز در سال بوده که با در نظر گرفتن 4 روز جمعه در ماه، به 30 روز افزایش پیدا می کند. مرخصی استحقاقی در مشاغل سخت، با افزایش روبرو شده و به 3 روز در ماه یا 5 هفته در سال رسیده است.
